Zwrot kosztów obrony przed egzekucją – uchwała Sądu Najwyższego III CZP 4/17

Zwrot kosztów obrony przed egzekucją – uchwała Sądu Najwyższego III CZP 4/17

Sąd Najwyższy w dniu 13 kwietnia 2017 roku wydał niezmiernie ważną uchwałę związaną ze sprawą, która była prowadzona przez naszą Kancelarię od początku. Sprawa ta (syg. akt III CZP 4/17) nie była przez nas wcześniej opisywana ze względu na to, że dopiero niedawno otrzymaliśmy komplet dokumentów. Należy podkreślić, że wydana uchwała odnosi się nie tylko do tej konkretnej sprawy, ale również do wszystkich dłużników w podobnej sytuacji. Zgodnie z uchwałą:

Dopuszczalne jest zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłużnika zwrotu kosztów obrony przed egzekucją, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego w związku z uchyleniem klauzuli wykonalności nadanej tytułowi egzekucyjnemu, na podstawie którego wszczęto to postępowanie (art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

Wspomniana sprawa dotyczyła dłużnika, który zgłosił się do nas z wystawiony BTE przez Getin Noble Bank. Został on wystawiony z tytułu niespłaconego kredytu hipotecznego. Po wszczęciu egzekucji przez bank, w wyniku działań podjętych przez naszą Kancelarię doszło do skutecznego zaskarżenia postanowienia związanego z nadaniem klauzuli wykonalności, co widać na poniższy dokumencie:

Uchylenie klauzuli wykonalności na BTE
Uchylenie klauzuli wykonalności na BTE

Dzięki uchyleniu klauzuli wykonalności BTE, możliwe stało się złożenie do komornika sądowego wniosku, w którym wnosiliśmy o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Równocześnie wnieśliśmy o zasądzenie na rzecz dłużnika kosztów związanych z zastępstwem adwokackim w posterowani egzekucyjnym zgodnie z normami przepisanymi. Warto nadmienić, że niemal w tym samym czasie (kilkanaście dni wcześniej) bank dokonał złożenia wniosku o umorzenie egzekucji, co pozwoliło na umorzenie postępowania zgodnie z art. 825 pkt 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z jego zapisem:

Organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek: 1) jeżeli tego zażąda wierzyciel; jednakże w sprawach, w których egzekucję wszczęto z urzędu lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela o umorzeniu postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego organu, który zażądał wszczęcia egzekucji.

Jak widać z powyższego dokumentu w punkcie 5 odmówiono przyznania dłużnikowi kosztów zastępstwa, o co wnioskowano. Takie postanowienie uzasadniono brakiem zaistnienia ku temu podstaw. W związku z tym, że całość egzekucji oparta była o wadliwy tytuł wykonawczy postanowiliśmy złożyć do Sadu Rejonowego skargę na to postanowienie. Treść skargi zamieszczamy poniżej:

Sąd Rejonowy w Ostródzie

Wydział I Cywilny

ul. Jana III Sobieskiego 12

14-100 Ostróda

Dłużnik: XXX YYY
reprezentowana przez:
adw. Krzysztofa Bigoszewskiego

Wierzyciel: Getin Noble Bank S.A.

ul. Gwiaździsta 66, 53-413 Wrocław

Sygn. akt Km XXXX/15

SKARGA DŁUŻNIKA NA CZYNNOŚCI KOMORNIKA

Działając w imieniu dłużnika, na mocy pełnomocnictwa znajdującego się w aktach postępowania egzekucyjnego, a którego odpis informacyjnie składam w załączeniu, niniejszym na podstawie art. 767 k.p.c. wnoszę skargę na czynności Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Ostródzie Andrzeja Roguszka zastępca Maciej Garczyński polegające na niewłaściwym ustaleniu kosztów postępowania egzekucyjnego w postanowieniu z dnia 10.05.2016 r. sygn. akt Km XXXX/15, w sposób naruszający:

  1. przepis art. 770 k.p.c. oraz art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez nieprawidłową odmowę przyznania dłużnikowi zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym, która to odmowa stanowi de facto obciążenie dłużnika tymi kosztami, podczas gdy z okoliczności sprawy jednoznacznienie wynika, że wszczęcie przedmiotowej egzekucji było niecelowe, w związku z czym, zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik postępowania, wszelkie koszty przedmiotowej egzekucji, nie tylko koszty pracy komornika i jego wydatki, lecz również i koszty poniesione przez dłużnika w tym postępowaniu, powinny obciążyć w pełnej wysokości wierzyciela.

Mając powyższe na uwadze, wnoszę o:

  1. zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie dłużnikowi zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym według norm przepisanych,
  2. zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłużnika kosztów postępowania wywołanego skargą na czynności komornika, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w tym postępowaniu, według norm przepisanych.

UZASADNIENIE

Wierzyciel wszczął przeciwko dłużnikowi egzekucję komorniczą na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego sygn. akt BTE XXXXXX z dnia 27.04.2015 r. opatrzonego przez Sąd Rejonowy w Ostródzie klauzulą wykonalności z dnia XX.XX.2015 r. sygn. akt I Co XXX/15.

Dłużnik wniósł zażalenie na postanowienie o nadaniu ww. bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, w wyniku którego Sąd Okręgowy w Elblągu postanowieniem z dnia XX.XX.2016 r. sygn. akt I Cz XXX/16 zmienił zaskarżone postanowienie i oddalił wniosek wierzyciela o nadanie BTE klauzuli wykonalności.

Dowód: postanowienie Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia XX.XX.2016 r. sygn. akt I Cz XXX/16

W uzasadnieniu ww. postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że powodem oddalenia wniosku o nadanie BTE klauzuli wykonalności było to, że tytuł ten był wystawiony nieprawidłowo, z naruszeniem przepisów ustawy – Prawo bankowe.

Otóż, jak stwierdził Sąd Okręgowy, „wierzyciel w niedopuszczalny sposób oznaczył stopę procentową odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia głównego, należnych po wystawieniu tytułu wykonawczego”, przedstawiając w dalszej części szczegółowe uzasadnienie tego stanowiska. Ponadto, Sąd Okręgowy uznał także, że „przedłożone przez wierzyciela oświadczenie o poddaniu się egzekucji nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 97 ust. 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym w chwili jego złożenia”.

W wyniku pozbawienia ww. BTE klauzuli wykonalności, tytuł ten nie mógł być podstawą kontynuowania przedmiotowej egzekucji prowadzonej przez wierzyciela, w związku z czym dłużnik wystąpił do komornika z wnioskiem o umorzenie postępowania egzekucyjnego oraz to samo uczynił wierzyciel, a komornik postępowanie umorzył.

Dowód: wniosek dłużnika o umorzenie postępowania egzekucyjnego z dnia 04.05.2016 r.

postanowienie komornika o umorzeniu postępowania z dnia 10.05.2016 r. Km XXX/15

Komornik uwzględniając wniosek wierzyciela o umorzenie przedmiotowej egzekucji orzekł o jej kosztach i obciążył nimi wierzyciela, natomiast odmówił przyznania dłużnikowi zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w tym postępowaniu, w uzasadnieniu stwierdzając jedynie, że „brak jest podstaw do przyznania dłużnikowi kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym”.

Z takim rozstrzygnięciem dłużnik zgodzić się nie może, gdyż wydane ono zostało z naruszeniem przepisów prawa i stoi w oczywistej sprzeczności z zasadą odpowiedzialności stron za wynik postępowania, przy czym, co istotne, komornik nie pozostaje konsekwentny we własnym stanowisku, gdyż z jednej strony kosztami egzekucji w zakresie kosztów doręczenia środków pieniężnych, kosztów uzyskania informacji oraz kosztów doręczenia korespondencji obciążył wierzyciela, a zatem uznał, że egzekucja została wszczęta niecelowo (art. 49 ust. 4 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji), z drugiej zaś strony odmawia obciążenia wierzyciela kosztami zastępstwa adwokackiego dłużnika, obciążając tymi kosztami de facto samego dłużnika.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury (tak m.in. postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 3 lutego 2010 r. sygn. akt II Cz 44/10), „takie pojęcia jak 'celowość’, 'zbędność’, 'zasadność’ egzekucji nie są ustawowo zdefiniowane więc muszą być każdorazowo wykładane na gruncie konkretnej sprawy. Generalnie rzecz ujmując nie wydaje się być jednak obciążone ryzykiem błędu przyjęcie, że w świetle art. 770 k.p.c. w zw.  art. 13 i 98 k.p.c. postępowanie egzekucyjne winno być uznane za niecelowe, zbędne i niezasadne zarówno wówczas, gdy cel, któremu miałoby ono służyć został już osiągnięty (zaspokojenie wierzyciela przez dłużnika), jak i wówczas gdy celu w ogóle nie można osiągnąć. Ten ostatni przypadek zaistnieje w sytuacji przedłożenia przez wierzyciela wadliwego tytułu wykonawczego. I nawet, jeśli przyjąć, że ocena tej kwestii nie leży w kompetencjach komornika, związanego normą art. 804 k.p.c., to jednak Sąd musi już mieć ją w polu swego widzenia.

W przedmiotowej sprawie wierzyciel ewidentnie wadliwie wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, nie zawarł w nim bowiem wszystkich danych wymaganych przepisem art. 96 prawa bankowego, tj. nie oznaczył należycie czynności bankowej. Fakt, że uzyskał on klauzulę wykonalności na ten tytuł, wystawioną przez referendarza sądowego, ma tylko to znaczenie, że komornik był zobligowany podjąć czynności egzekucyjne, ale nie może to uzasadniać prowadzenia egzekucji przez wierzyciela na koszt dłużnika. Przyjąć należy, że wierzyciel – który wszak nie może zasłonić się niewiedzą co do wadliwości wystawionego przez siebie b.t.e. – w takiej sytuacji działa na własne ryzyko.

I chociaż rację ma wierzyciel, że wyposażenie banków w uprawnienie do wydawania b.t.e. miało na celu uprzywilejowanie tych podmiotów i uproszczenie procedury dochodzenia wierzytelności przez banki, to jednak owo uproszczenie i uprzywilejowanie nie może sięgać tak daleko, by przyzwolić na obciążanie dłużnika kosztami postępowania egzekucyjnego w każdej sytuacji, a więc również w przypadku wszczęcia przez bank egzekucji na podstawie wadliwie wystawionego b.t.e., zaopatrzonego wprawdzie w sądową klauzulę wykonalności, która jednak upadła w zwykłym trybie instancyjnym.

Przyjęcie poglądu przeciwnego od tu prezentowanego oznaczałoby mechaniczne niejako obciążenie dłużnika bankowego kosztami postępowania egzekucyjnego wywołanego przez bank, pomimo że  nie legitymował się on właściwym b.t.e.  W świetle przepisów art. 770 k.p.c. w zw.  art. 13 i 98 k.p.c.  takie rozwiązanie nie może być uznane za prawidłowe z przyczyn podanych powyżej. Oparciem dla takiego poglądu nie może być także przywołana przez Sąd I instancji uchwała Sądu Najwyższego z 4.08.2005 roku (wydana nota bene przed nowelizacją art. 49 ustawy o komornikach sądowych), zwłaszcza, że i ona zezwalała sądowi na dokonanie oceny co do tego, czy wierzyciel powinien ponieść koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego na podstawie art. 825 pkt.2 k.p.c.”.

W związku z tym, że w niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją niemal analogiczną, jak ta, będąca podstawą sformułowania przez Sąd Okręgowy w Białymstoku przedstawionego powyżej stanowiska, uznać należy, że w niniejszej sprawie niewątpliwie mamy do czynienia z wszczęciem przez wierzyciela egzekucji na podstawie wadliwego tytułu wykonawczego, o którego wadliwości wierzyciel wiedział lub z uwagi na swój profesjonalny charakter wiedzieć powinien, a zatem powinien również liczyć się z ryzykiem związanym z wszczynaniem egzekucji na jego podstawie.

Idąc dalej, zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2012 r. sygn. akt III CZP 47/12, „w zakresie kompetencji komornika pozostaje ocena, czy poniesione przez wierzyciela koszty były niezbędne do celowego prowadzenia egzekucji, natomiast ustawodawca nie przewidział dla tego organu egzekucyjnego uprawnienia do badania i oceny zasadności wszczęcia egzekucji lub przyczyn umorzenia postępowania egzekucyjnego (art. 823 – 825 KPC), a w konsekwencji orzekania o kosztach poniesionych przez dłużnika. Okoliczności te podlegają ocenie sądu dopiero na etapie skargi na czynności komornika wniesionej na podstawie art. 767 KPC. Sąd w tym postępowaniu działa jako organ, do którego kierowany jest środek zaskarżenia i dokonując kontroli prawidłowości postanowienia komornika ustalającego koszty postępowania egzekucyjnego jest uprawniony do stosowania art. 98 KPC w zw. zart. 13 § 2 KPC oraz rozstrzygnięcia, która ze stron postępowania, zważywszy na okoliczności stanowiące podstawę wszczęcia egzekucji lub na przyczyny umorzenia postępowania, powinna ponieść koszty postępowania – również obejmujące koszty zastępstwa procesowego drugiej strony”.

Mając zatem powyższe na uwadze, wnoszę jak na wstępie.

Adwokat

Złożona przez Kancelarię skarga została w pełni uznana przez sąd. W związku z tym miała miejsce zmiana postanowienia komornika, co wiązało się z przyznaniem kosztów zastępstwa dla dłużnika. Jak można było się spodziewać bank złożył wniosek o oddalenie skargi, którą wnieśliśmy. Poniżej postanowienie sądu o uznaniu skargi.

Spodziewać można było się, że Getin Noble Bank nie będzie zadowolony z wydanego postanowienia. Tak też się stało, gdyż bank zdecydował się na złożenie zażalenia na wydane postanowienie – zażalenie poniżej:

 

W wyniku takiego obrotu spraw, po tym jak Sąd Okręgowy w Elblągu otrzymał akta sprawy, pojawiły się po jego stronie poważne wątpliwości w przedmiotowe sprawie. W związku z tym za konieczne uznał zwrócenie się do Sądu Najwyższego, którego rola polegała na podjęciu uchwały w tej sprawie. Zamieszczamy postanowienie Sądu Okręgowego w Elblągu w sprawie przedstawienia Sądowi Najwyższemu tej sprawy z powodu pojawienia się poważnych wątpliwości prawnych

Uchwała

Sądu Najwyższego

z dnia 13 kwietnia 2017 r.

III CZP 4/17

Zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłużnika kosztów obrony przed nieuzasadnioną egzekucją.

TEZA aktualna

Dopuszczalne jest zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłużnika zwrotu kosztów obrony przed egzekucją, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego w związku z uchyleniem klauzuli wykonalności nadanej tytułowi egzekucyjnemu, na podstawie którego wszczęto to postępowanie (art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

UZASADNIENIE

Skład orzekający

Przewodniczący: Sędzia SN Karol Weitz (spr.).

Sędziowie SN: Monika Koba, Roman Trzaskowski.

Sentencja

Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi dłużniczki W. C. na czynność komornika w postępowaniu egzekucyjnym z wniosku wierzyciela (…) Bank S.A. przeciwko dłużniczce W. C. o egzekucję świadczenia pieniężnego, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 13 kwietnia 2017 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w E. postanowieniem z dnia 18 listopada 2016 r., sygn. akt I Cz../16,

„Czy w przypadku gdy na skutek zażalenia dłużnika na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu postanowienie to zmieniono i oddalono wniosek dopuszczalne jest zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłużnika kosztów postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie tego tytułu?”

podjął uchwałę:

Dopuszczalne jest zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłużnika zwrotu kosztów obrony przed egzekucją, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego w związku z uchyleniem klauzuli wykonalności nadanej tytułowi egzekucyjnemu, na podstawie którego wszczęto to postępowanie (art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

Uzasadnienie faktyczne

Dłużnik W. C. złożyła skargę na czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w O. w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym z wniosku wierzyciela (…) Bank Spółki Akcyjnej (dalej: „Bank”), polegającą na odmowie w postanowieniu z dnia 10 maja 2016 r., umarzającym postępowanie egzekucyjne, przyznania dłużnikowi kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym.

Postanowieniem z dnia 25 lipca 2016 r. Sąd Rejonowy w O. zmienił zaskarżone postanowienia z dnia 10 maja 2016 r. w ten sposób, że zasądził od Getin na rzecz dłużnika kwotę 3 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego oraz koszty postępowania skargowego.

Sąd ustalił, że na wniosek Bank z dnia 23 listopada 2015 r. w dniu 1 grudnia 2015 r. wszczęto postępowanie egzekucyjne na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 27 kwietnia 2015 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w O. z dnia 23 lipca 2015 r., sygn. akt I Co…/15. W dniu 22 kwietnia 2016 r. Bank wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Następnie w dniu 6 maja 2016 r. wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 825 pkt 2 k.p.c. złożył dłużnik, domagając się ponadto obciążenia wierzyciela kosztami postępowania egzekucyjnego w całości i przyznania od niego zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego. Postanowieniem z dnia 25 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w E., sygn. akt I Cz…/16, uwzględnił bowiem zażalenie dłużnika na postanowienie z dnia 23 lipca 2015 r. i oddalił wniosek Bank o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu będącemu podstawą egzekucji.

Sąd przyjął, że w sprawie wystąpiła sytuacja, której nie reguluje art. 770 k.p.c., w związku z czym na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. zastosowanie mają przepisy o zwrocie kosztów procesu, tj. art. 98-110 k.p.c. Wobec faktu, że uchylono klauzulę wykonalności nadaną bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, prowadzenie na jego podstawie postępowania egzekucyjnego okazało się nieuzasadnione. Zgodnie z art. 98 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., zachodziła więc podstawa do obciążenia wierzyciela kosztami postępowania egzekucyjnego poniesionymi przez dłużnika, co obejmowało w okolicznościach sprawy koszt wynagrodzenia pełnomocnika dłużnika.

Zażalenie na postanowienie z dnia 25 lipca 2016 r. złożył Bank.

Sąd Okręgowy w E., rozpoznając to zażalenie, powziął poważne wątpliwości prawne, którym dał wyraz, występując z przedstawionym na wstępie zagadnieniem prawnym.

Uzasadnienie prawne

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przepis art. 770 zd. 1 k.p.c., stanowiący, że dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji, nie reguluje całokształtu problematyki rozliczenia kosztów postępowania egzekucyjnego między dłużnikiem a wierzycielem. Ustanawia on zasadę odpowiedzialności dłużnika za koszty egzekucji, ograniczając jej działanie do kosztów celowego jej przeprowadzenia, i wyłącza w tym zakresie zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy wynikającą z art. 98 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1986 r., III CZP 40/86, OSNCP 1987, nr 5-6, poz. 71, z dnia 4 marca 1987 r., III CZP 88/86, OSNCP 1987, Nr 11, poz. 166, z dnia 28 kwietnia 2004 r., III CZP 16/04, OSNC 2005, Nr 6, poz. 103, z dnia 1 czerwca 2007 r., III CZP 37/07, OSNC 2008, nr 7-8, poz. 74, z dnia 8 marca 2013 r., III CZP 1/13, OSNC 2013, Nr 12, poz. 136, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2012 r., III CZP 47/12, MoP 2012, nr 20, s. 1064). Nie reguluje jednak problematyki ponoszenia kosztów zbędnych oraz kosztów wywołanych niecelowym lub bezpodstawnym wszczęciem lub przeprowadzeniem egzekucji. W tym zakresie konieczne jest stosowanie art. 98 i nast. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. W szczególności w wypadku niecelowego względnie bezpodstawnego wszczęcia lub przeprowadzenia egzekucji na podstawie art. 98 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. koszty postępowania egzekucyjnego powinien ponosić wierzyciel (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1986 r., III CZP 40/86, OSNCP 1987, nr 5-6, poz. 71, z dnia 4 marca 1987 r., III CZP 88/86, OSNCP 1987, Nr 11, poz. 166, z dnia 28 kwietnia 2004 r., III CZP 16/04, OSNC 2005, nr 6, poz. 103, z dnia 8 marca 2013 r., III CZP 1/13, OSNC 2013, Nr 12, poz. 136), a dłużnik ma prawo żądać od niego zwrotu kosztów obrony przed taką egzekucją.

Odpowiedzialność wierzyciela za koszty niecelowego lub bezpodstawnego wszczęcia lub przeprowadzenia egzekucji znajduje potwierdzenie w regulacjach przewidujących, że wierzyciel uiszcza w takim wypadku opłaty egzekucyjne w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych (por. art. 49 ust. 2a i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 o komornikach sądowych i egzekucji, tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1138 z późn. zm., dalej: „u.k.s.e.”).

Ocena, czy egzekucja została wszczęta lub przeprowadzona niecelowo lub bezpodstawnie, uwarunkowana jest okolicznościami konkretnej sprawy (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1986 r., III CZP 40/86, OSNCP 1987, nr 5-6, poz. 71, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2012 r., III CZP 47/12, MoP 2012, nr 20, s. 1064). W wypadku, w którym doszło do umorzenia postępowania egzekucyjnego, za istotne dla tej oceny należy uznać przyczyny takiego umorzenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2012 r., III CZP 47/12, MoP 2012, nr 20, s. 1064). Umorzenie postępowania na wniosek wierzyciela (art. 825 pkt 1 k.p.c.) w razie upadku tytułu wykonawczego w postaci bankowego egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wskutek uwzględnienia zażalenia dłużnika na postanowienie o jej nadaniu, można kwalifikować do rzędu sytuacji, w których dłużnik powinien uzyskać od wierzyciela zwrot kosztów obrony przed egzekucją. Egzekucja wszczęta w ramach postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w razie uchylenia tej klauzuli stała się bowiem bezpodstawna (por. art. 49 ust. 2a u.k.s.e.).

Pomijając kwestię, czy i w jakim ewentualnie zakresie komornik – jako organ egzekucyjny – w takich okolicznościach jest uprawniony, uwzględniając przyczynę umorzenia postępowania egzekucyjnego, przyznać zwrot kosztów obrony dłużnikowi, działając na podstawie art. 98 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. (por. negatywnie co do dopuszczalności oceny przez komornika celowości kosztów egzekucyjnych uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1986 r., III CZP 40/86, OSNCP 1987, nr 5-6, poz. 71, z dnia 28 kwietnia 2004 r., III CZP 16/04,

OSNC 2005, Nr 6, poz. 103, i z dnia 1 czerwca 2007 r., III CZP 37/07, OSNC 2008, nr 7-8, poz. 74, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2012 r., III CZP 47/12, MoP 2012, nr 20, s. 1064, pozytywnie natomiast uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2013 r., III CZP 1/13, OSNC 2013, Nr 12, poz. 136), stwierdzić należy, że bez wątpienia władny jest to uczynić sąd rozpatrujący skargę dłużnika na postanowienie komornika co do kosztów postępowania egzekucyjnego (zob. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1986 r., III CZP 40/86, OSNCP 1987, nr 5-6, poz. 71, z dnia 28 kwietnia 2004 r., III CZP 16/04, OSNC

2005, Nr 6, poz. 103, z dnia 1 czerwca 2007 r., III CZP 37/07, OSNC 2008, nr 7-8, poz. 74, i z dnia 8 marca 2013 r., III CZP 1/13, OSNC 2013, Nr 12, poz. 136, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2012 r., III CZP 47/12, MoP 2012, nr 20, s. 1064).

W wypadkach, w których w grę wchodzi przyznanie dłużnikowi od wierzyciela kosztów obrony przed niecelową lub bezpodstawną egzekucją, koszty te obejmować mogą także koszt wynagrodzenia pełnomocnika dłużnika działającego za niego w postępowaniu egzekucyjnym, w tym pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym. Wynika to z odpowiedniego stosowania w takim wypadku art. 98 § 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. i znajduje odzwierciedlenie w przepisach przewidujących stawki opłat za czynności adwokackie lub radców prawnych w sprawach egzekucyjnych (por. dawniej § 11 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 461 z późn. zm., i § 10 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 490 z późn. zm., a obecnie § 8 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz. U. poz. 1800 z późn. zm., i § 8 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. poz. 1804 z późn. zm.).

Przesłanką przyznania dłużnikowi kosztów zastępstwa procesowego jest jednak to, aby pełnomocnik rzeczywiście reprezentował go w tym postępowaniu. W okolicznościach sprawy przesłanka ta jest spełniona, gdyż pełnomocnik dłużnika wystąpił – niezależnie od wierzyciela – z wnioskiem o umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Z tych względów Sąd Najwyższy podjął uchwałę, jak na wstępie (art. 390 § 1 k.p.c.).

Sąd Okręgowy w Elblągu opierając sie o powyższą uchwałę podjął decyzję o oddaleniu zażalenia złożonego przez Getin Noble Bank, co widzimy na załączonym dokumencie:

 

Ze względu na wagę tej sprawy była ona również opisywana na łamach Rzeczpospolita, która zgadzała się z tezą wydaną przez Sąd Najwyższy. Również portal lex.pl zdecydował się na poruszenie opisanej powyżej sprawy.

Podsumowanie

Jako Kancelaria wyrażamy zadowolenie z finału postępowania i wydanej uchwały. W przepisach nie została wyraźnie uregulowana odpowiedzialność wierzyciela za wszczęcie egzekucji opartej o wadliwy tytuł wykonawczy. Wierzymy w to, że dzięki opisaniu przedmiotowej sprawy droga do dochodzenia sprawiedliwości przez dłużników i ich pełnomocników będzie łatwiejsza.

 


Opinie klientów

Przemo
Przemo
2022-10-28
Kancelaria AntyWindyk zainteresowała się i podjęła się kompleksowego przeanalizowania naszej sprawy, mimo iż na co dzień nie prowadzi podobnych spraw w swoim obszarze doradztwa. Panie Piotrze bardzo dziękujemy za udzieloną nam pomoc i życzymy samych sukcesów.
Anita Kratiuk
Anita Kratiuk
2022-10-26
Bardzo polecam Kancelarie, kontakt otrzymałam pocztą pantoflową. Mając kiepską sytuację zdecydowałam się zaufać i podjąć współpracę. Dziś nie żałuję tej decyzji i jeśli będę miała jeszcze jakieś problemy prawne to na pewno powrócę. Kontakt z Panem Mariuszem był rewelacyjny, wszystko dobrze wytłumaczone, miliony pytań z mojej strony i odpowiedzi od Pana Mariusza i w ekspresowym tempie. Serdecznie polecam.
Paula Hop
Paula Hop
2022-09-28
Naprawdę polecam każdemu tego Pana wie co robi na 100% doskonala robota.
Sebastian B
Sebastian B
2022-08-24
Z całego serca POLECAM współpracę z Kancelarią AntyWindyk. Podziękowania i słowa uznania kieruję do p. Mariusza. Trafiłem do Kancelarii dosłownie 2 godziny przed końcem terminu. O godz 22. w ostatnim dniu terminu. Mimo później godziny p. Mariusz oddzwonił do mnie i POMÓGŁ mnie a tym samym mojej rodzinie. Ostatecznie Kancelaria AntyWindyk wygrała moją sprawę. Sprawa zakończona PRAWOMOCNYM Wyrokiem, bank przegrał. Pozwoli mi to "stanąć na nogi". Jestem niezmiernie wdzięczny. Świetna współpraca z p. Mariuszem, super kontakt, pełen profesjonalizm w każdym aspekcie, na każdym etapie postępowania wsparcie i spokojne tłumaczenie działań i dalszych kroków. Lepiej nie mogłem trawić. Bardzo Panu i całego zespołowi DZIĘKUJĘ. Ps. Jeżeli macie problem z długiem, bankiem, windykacją nie czekajcie tylko zgłoście się do Kancelarii AntyWindyk. Jestem pewny, że Państwu również pomogą. Dla osób niezdecydowanych, wyrażam zgodę abyście jako Kancelaria podali mój nr telefonu osobom, którym się zastanawiają. Wtedy opowiem im w pełni moją historię z happy endem przy Waszej pomocy.
Xxx SSS
Xxx SSS
2022-08-19
Rozmowa tylko telefoniczna ale porada była jak najbardziej pomocna.
Magda Onochowska
Magda Onochowska
2022-08-11
Bardzo polecam Kancelarie, dzięki pozytywnym opiniom zdecydowałam się zaufać i podjąć współpracę, dzięki wspaniałemu zespołowi udało się uzyskać zamierzony cel, kontakt z Panem Mariuszem był rewelacyjny, wszystko dobrze wytłumaczone i w ekspresowym tempie. Serdecznie polecam.
Agnieszka Kmiołek
Agnieszka Kmiołek
2022-08-11
Sprawa z Krukiem, trwało to dość długo ale z winy Kruka. Kancelaria godna polecenia, sama nie dałabym rady, profesjonaliści na każdym etapie prowadzenia sprawy. Obsługa perfekcyjna, szczególnie polecam Pana Mariusza - rzetelność, zaangażowanie, kultura osobista, profesjonalizm, ogromna wiedza i skuteczność.
Anna Cha
Anna Cha
2022-07-26
Polecam!Fachowa, rzetelna informacja. Kompetentni pracownicy. Po długich poszukiwaniach pomocy znalazłam ją Tu.
Damian
Damian
2022-07-20
Świetna pomoc ze strony Kancelarii. Bezproblemowy kontakt z Panem Mariuszem, który czuć że jest w pełni zaangażowany w sprawę. Po początkowej weryfikacji zostałem poinformowany jak sprawy się mają i jakie szanse są na powodzenie sprawy. Finał? Najlepszy możliwy - Wygrana. Jako że była to moja pierwsza sprawa tego typu to przebrnąłem przez wiele firm które oferują pomoc, ale ta pierwsza spośród nich wydała mi się najbardziej godna zaufania , więc postanowiłem zaryzykować. Był to dobry pomysł. Polecam
Paczko
Paczko
2022-07-12
Jeszcze nigdy nie miałam tyle pieniędzy co po wygranej sprawie, polecam każdemu 👌